भारतीय रेल्वेने ‘भारत गौरव’ योजनेअंतर्गत खाजगी ट्रेन चालवण्यास सुरुवात केली आहे. मंगळवार 14 जून रोजी ही भारत प्राईड ट्रेन कोईम्बतूर येथून सायंकाळी साईनगर शिर्डीसाठी निघाली आणि गुरुवारी 16 जून रोजी सकाळी साईनगर शिर्डी येथे पोहोचली.
ही पहिली भारत गौरव ट्रेन केंद्र सरकारच्या ‘देखो अपना देश’ या मोहिमेअंतर्गत देशांतर्गत पर्यटनाला चालना देण्यासाठी घेतलेला एक उपक्रम आहे. ही पहिली खासगी ट्रेन कशी खास आहे आणि तिचे फायदे काय आहेत, हे आपण आजच्या या लेखात जाणून घेऊ.
भारतीय रेल्वेच्या दक्षिण विभागाने भारत गौरव योजनेंतर्गत मंगळवार, 14 जून रोजी देशातील पहिल्या खाजगी ट्रेनला हिरवा झेंडा दाखवला. यासोबतच भारत गौरव योजनेअंतर्गत भारतीय रेल्वेमध्ये नोंदणीकृत सेवा देणारा पहिला झोन होण्याचा मान रेल्वेच्या या झोनला मिळाला आहे.
* भारत गौरवची पहिली फेरी * : कोईम्बतूर ते शिर्डी साई नगर या पहिल्या फेरीच्या सेवेत सुमारे 11,000 प्रवासी चढले. मंगळवार 14 जून रोजी ही भारत गौरव रेल्वे कोईम्बतूर ( उत्तर ) येथून सायंकाळी 6 वाजता साईनगर शिर्डीसाठी निघाली आणि गुरुवार 16 जून 2022 रोजी सकाळी 07:25 वाजता साईनगर शिर्डी येथे पोहोचली.
शिर्डीला पोहोचण्यापूर्वी ट्रेन तिरुपूर, इरोड, सेलम जोलारपेट, बेंगळुरू येलाहंका, धर्मावरा, मंत्रालयम रोड आणि वाडी स्थानकांवर नियोजित थांब्यांवर थांबली. येथे एक दिवसाच्या थांब्यानंतर शनिवार, 18 जून रोजी कोईम्बतूर कडे रवाना झाली.
* कोणाकडे आहे भारत गौरवची मालकी * : ‘साउथ स्टार रेल’ ही कंपनी भारत गौरव ट्रेनची सर्विस प्रोव्हायडर आहे. भारत गौरव योजनेंतर्गत धावणारी ही ट्रेन भारतीय रेल्वेने या कंपनीला 2 वर्षांसाठी भाडेतत्त्वावर दिली आहे. ही एक नोंदणीकृत कंपनी आहे ज्याचे रजिस्टर्ड ऑफिस कोईम्बतूर येथे आहे.
‘साऊथ स्टार रेल’ ही कंपनी Future Gaming & Hotel Services Pvt Ltd. समूहाचा भाग आहे. रेल्वे मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, या सेवा प्रदात्याने 20 डब्यांची ही खाजगी ट्रेन चालवण्यासाठी दक्षिण रेल्वेला सुरक्षा रक्कम म्हणून 1 कोटी रुपये दिले आहेत. याशिवाय, कंपनीने वापर हक्क शुल्कापोटी रु. 27.79 लाख आणि तिमाही मालवाहतूक शुल्क म्हणून रु. 76.77 लाख दिले आहेत. याशिवाय, सध्याच्या फेऱ्यांच्या प्रवासासाठी 38.22 लाख रुपयांचे व्हेरिएबल होलेज चार्जेस देखील आकारण्यात आले आहेत.
* प्रवाशांना कोणत्या सुविधा मिळणार ? * : भारत गौरव योजनेंतर्गत धावणाऱ्या या ट्रेनमध्ये पाच स्लीपर क्लास डबे असून एक फर्स्ट एसी कोच, तीन टू-टायर एसी कोच आणि आठ थ्री-टायर डबे आहेत. कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीला सामोरे जाण्यासाठी रेल्वे पोलीस दल (RPF) सोबत एक डॉक्टर देखील असेल.
या सेवा प्रदात्याने डब्यांच्या आतील भागांचे नूतनीकरण केले आहे आणि सर्व डब्यांमध्ये चोवीस तास सफाई कर्मचारी सज्ज आहेत, तर प्रवाशांना चांगला अनुभव देण्यासाठी सेवा व्यावसायिकांची संपूर्ण टीम देखील तैनात करण्यात आली आहे. रेल्वे मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, या ट्रेनच्या सर्व डब्यांमध्ये सतत संभाषणासाठी पब्लिक अॅड्रेस सिस्टम बसवण्यात आली आहे. यामध्ये भक्तीगीतांसोबतच मंत्रोच्चारही सुरू राहणार आहेत.
* भारत गौरवची विशेष सेवा * : दक्षिण रेल्वेकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, साऊथ स्टार रेल ही कंपनी विविध पॅकेज देखील देत आहे, ज्यामध्ये कोईम्बतूर ते शिर्डी आणि परत , व्हीआयपी दर्शन, बस व्यवस्था, वातानुकूलित निवास, टूर मार्गदर्शक अश्या सुविधा समाविष्ट आहे.
शिर्डी साईबाबा मंदिरात या ट्रेनमधील प्रवाशांसाठी विशेष व्हीआयपी दर्शनाचीही सोय आहे. या फेरीत भारत गौरव ट्रेन मंत्रालयम रोड स्टेशनवर पाच तास थांबणार आहे. यादरम्यान, प्रवाशांना मंत्रालय मंदिराला भेट देता येईल. रेल्वे मंत्रालयाचे म्हणणे आहे की, या ट्रेनच्या फेऱ्यांचे वेळापत्रक अशा प्रकारे करण्यात आले आहे की या ट्रेनच्या प्रवाशांना भारतातील प्रसिद्ध ऐतिहासिक ठिकाणे पाहण्याची संधी मिळेल. यामुळे त्यांना भारताच्या महान सांस्कृतिक वारशाची माहिती घेण्याची संधी मिळेल.
* या रेल्वेमद्धे ‘भारतीय रेल’ची काय भूमिका आहे? * : अशा खाजगी रेल्वे चालवण्यासाठी भारतीय रेल्वे कर्मचारी, गार्ड आणि डबे यांच्यासाठी बोर्ड देखभाल कर्मचारी प्रदान करेल. इतर कर्मचारी, जसे की हाउसकीपिंग आणि केटरिंग इ. ऑपरेटरला स्वतः तैनात करावे लागतील.
ऑपरेटरला हे देखील सुनिश्चित करावे लागेल की ट्रेन सुरक्षितपणे आणि कार्यक्षमतेने चालवण्यासाठी त्याच्या नेटवर्कमध्ये संपूर्ण पायाभूत सुविधा आहेत. या गाड्या राजधानी आणि प्रिमियम गाड्यांसारख्या रेल्वे मार्गांवर चालवण्यासही रेल्वे प्राधान्य देईल, जेणेकरून या गाड्या नियमित गाड्यांना मार्ग देण्यासाठी या गाड्या थांबवल्या जाणार नाहीत किंवा बाजूला केल्या जाणार नाहीत.
